นักประวัติศาสตร์เศรษฐกิจชาวอิตาเลียน ชื่อ คาร์โล ซิโพลลา (Carlo Cipolla) เคยเขียนบทความชื่อว่า The Basic Laws of Human Stupidity หรือ ‘กฎพื้นฐานของความโง่ของมนุษย์’

เขาบอกว่า คนโง่ (หรือ Stupid People) นั้น มักไม่ได้โง่คนเดียว แต่มักจะโง่ด้วยกันเป็นกลุ่ม เพราะการโง่คนเดียวจะไม่ทำให้คนคนหนึ่งแสดงความโง่ออกมาได้

ความโง่ต้องการ ‘พรรคพวก’ เพื่อสนับสนุนเสมอ เพราะความโง่ก็เหมือนความเชื่ออื่นๆนั่นแหละครับ ถ้าเราเชื่อในอะไรบางอย่างอยู่คนเดียว เราจะไม่มี ‘อำนาจ’ ในการแสดงพลังออกมา

กระทั่งความโง่ก็ยังต้องการความสามัคคีในการแสดงพลัง ดังนั้น เราจึงมักเห็นคนโง่หรือ Stupid People ปรากฏในรูปของ ‘กลุ่ม’ ที่มี ‘อำนาจ’ บางอย่างหนุนหลังอยู่

คาร์โล ซิโพลลา บอกว่า กลุ่มของคนโง่ที่ว่านี้มีอำนาจเหนือกว่าองค์กรต่างๆ ทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการในสังคมอิตาลีที่เขาอยู่เสียอีก ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มมาเฟีย หรือกลุ่มนายทุนในอุตสาหกรรมต่างๆ

เพราะความโง่นั้นไม่ต้องการการจัดการ ไม่ต้องการการควบคุมหรือกฎระเบียบใดๆ ไม่ต้องการแม้กระทั่งผู้นำหรือหลักการร่วม การ ‘โง่ร่วมกัน’ จึงเกิดขึ้นได้ง่ายและไม่ค่อยรู้ตัว

ซิโพลลาบอกว่า กฎพื้นฐานเรื่องความโง่ (ในแบบ Stupidity นะครับ) ของเขามีอยู่ห้าข้อด้วยกัน คือ

1. คนเราทุกๆคนในโลกนี้ มักจะประเมินจำนวนคนโง่ (Stupid Individuals) ในแวดวงที่เราอยู่ – น้อยกว่าความเป็นจริงเสมอ, และหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะประเมินแบบนั้นด้วย

2. ความน่าจะเป็นที่คนคนหนึ่งจะโง่นั้น ไม่เกี่ยวอะไรกับบุคลิกลักษณะอื่นๆ ของคนคนนั้นเลย พูดง่ายๆก็คือ หล่อสวยรวยยศสูงต่ำดำขาวอะไรก็โง่ในบางเรื่องได้ทั้งนั้น

3. คนโง่คือคนที่ก่อความเสียหายหรือสูญเสียให้กับคนอื่นๆ ในขณะที่ตัวเองก็ไม่ได้ได้อะไรดิบดีจากการกระทำนั้นๆ เลย แม้แต่นิดเดียว

4. คนที่ไม่ได้โง่ (Non-stupid people) มักจะประเมินอำนาจในการทำลายล้างของคนโง่ต่ำไปเสมอ โดยคนที่ไม่ได้โง่ มักจะลืมไปว่า การต้องไปดีลหรือรับมือกับคนโง่นั้น ไม่ว่าจะเป็นเมื่อไหร่ที่ไหนหรือในสถานการณ์แบบไหนก็ตาม ล้วนแต่เป็นความผิดพลาดร้ายแรงทั้งสิ้น

5. คนโง่ (ในแบบ Stupid) คือคนที่อันตรายที่สุด

เขานำ ‘ประโยชน์’ (ท่าทางเขาน่าจะเป็นนักอรรถประโยชน์นิยมนะครับ) มาวาดเป็นแผนผังออกมาแบบง่ายๆ และสรุปว่า

คนฉลาดหรือ intelligent people นั้น จะก่อให้เกิดประโยชน์กับทั้งตัวเองและผู้อื่น

ส่วนคนที่ทำให้คนอื่นเสียประโยชน์แต่ตัวเองได้ประโยชน์ ก็คือพวกโจรร้ายใจโกง (bandits)

ในขณะที่คนที่ทำให้คนอื่นได้ประโยชน์แต่ตัวเองเสียประโยชน์ คือคนที่ด้อยโอกาสในสังคม คอยทำงานรับใช้คนอื่นๆโดยตัวเองไม่ได้อะไร

และสุดท้ายก็คือคนโง่ คือกลุ่มที่ทำให้ทั้งตัวเองและผู้อื่นเสียประโยชน์กันถ้วนทั่วทุกตัวคนไป

ลองพิจารณาดูนะครับ ว่ากฎพื้นฐานความโง่ของมนุษย์ที่ซิโพลาว่าไว้ ยังคงใช้ได้อยู่หรือเปล่า