4. ทีนี้อีกคำถามหนึ่งก็คือ หลังเจอพระกุมารแล้ว magi เหล่านี้ไปไหนกันต่อ ก็เชื่อกันไปหลายอย่างนะครับ อย่างหนึ่งบอกว่า ทั้งสามคนเสียชีวิต แล้วสร้างหลุมศพขึ้น ต่อมานักบุญเฮเลนามากอบกู้ศพ แล้วเอาศพไปไว้ที่เมืองโคโลญจน์ในเยอรมนี (มี Shrine of the Three Kings ที่มหาวิหารแห่งโคโลญจน์)

5. แต่บางสายก็เชื่อว่า ทั้งสามเดินทางกลับตะวันออก แล้วคนหนึ่งไปเจอกับนักบุญโธมัสระหว่างทางไปอินเดีย เลยได้ล้างบาป (ซึ่ง timeline คงงงๆอยู่เหมือนกัน)

6. แต่ตำนานสนุกที่สุด คือการเชื่อว่าชนเผ่าบางชนเผ่าในเอเชียกลาง (เช่น Keraites ซึ่งอยู่ในมองโกเลียแต่นับถือคริสต์) สืบเชื้อสายมาจาก magi คนหนึ่ง ความเชื่อนี้สืบทอดต่อเนื่องแข็งแรงมาเรื่อยๆ จนถึงยุคของเจงกิสข่าน ปรากฏว่าหลานคนหนึ่งของหัวหน้าเผ่า Keraite ได้แต่งงานกับลูกชายคนสุดท้องของเจงกิสข่าน ซึ่งก็คือแม่ของกุบไลข่านนั่นเอง

7. ความเชื่อนี้เก่าแก่และแน่นหนานะครับ มีหลักฐานอยู่ในจดหมายสมัยศตวรรษที่ 13 ว่าชนเผ่านี้นับถือศาสนาคริสต์และเชื่อใน magi จริงๆ

8. อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าตำนานจะจริงหรือไม่ ที่จริงแท้ก็คือความสัมพันธ์ของมนุษย์ผ่านการเดินทางค้าขายบนเส้นทางสายไหมที่นำเอาความรู้ ความคิด ความเชื่อ จากที่หนึ่งไปสู่อีกที่หนึ่งซึ่งห่างไกลกันมากๆ เรื่องนี้แหละครับที่มหัศจรรย์