เรามักจะคุ้นเคยกับนิทานที่ถูกกระทำให้เรียบง่าย เช่นว่า ตอนต้นเรื่อง เจ้าหญิงอาจทุกข์ยาก ถูกแม่มดรังแก แต่แล้วก็มีนางฟ้ามาช่วย ในที่สุด ตอนจบเจ้าหญิงก็ได้อยู่กับเจ้าชายอย่างมีความสุขไปจนชั่วชีวิต

แต่ชีวิตจริงของคนไม่เคยเรียบง่ายแบบนั้นเลย

ต่อให้เป็นชีวิตของคนที่เรียบง่ายที่สุด ปลีกตัวที่สุด วิเวกที่สุด ไม่สนใจคนอื่นมากที่สุด – ก็ยังซับซ้อนได้มากจนหลายคนคิดไม่ถึง

เพราะชีวิตมีองค์ประกอบมากมาย และมีหลายช่วงเวลา ที่เราคล้ายถูกผลักดันจากมือที่มองไม่เห็น ให้กระทำ ให้รู้สึก ให้โศกเศร้า และให้ลึกซึ้งไปกับบางเรื่องราว บางคน บางสถานการณ์

แม้เรื่องนั้นกับคนเหล่านั้นจะจบลงไปแล้วเมื่อเนิ่นนานหลายปีก่อน ทว่าผลพวงที่เรามองไม่เห็นกลับดำเนินต่อไปในที่ห่างไกล ไกลจากความรับรู้ของเรา

แล้ววันหนึ่ง – มันก็กลับมา

ความสัมพันธ์ชั่วข้ามคืน ชั่วเดือน ชั่วปี ล้วนเป็นความสัมพันธ์ชั่วคราวทั้งสิ้น เมื่อมันจบลง มันจะแลดูคล้ายจบลง แต่มันไม่เคยจบลงอย่างแท้จริง ทว่าเป็นคล้ายต้นไม้ที่หยั่งรากลึกลงไปในดิน ลงไปในใจของเรา โดยไม่ได้แม้แต่จะผลิดอกออกผลให้เราเห็น ให้เราสำนึก

กระทั่งผ่านไปสิบปี ยี่สิบปี หรือสามสิบ มันก็ยังสงบนิ่งอยู่อย่างนั้น เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น

แต่แล้ว – จู่ๆ เมื่อมันเกิดขึ้น มันก็กลับเกิดขึ้นอย่างฉับพลันทันที ไม่มีปี่มีขลุ่ย ความซับซ้อนในชีวิตที่เคยหายไป หวนกลับมาใหม่อีกครั้ง

สิ่งที่หวนกลับมา คล้ายเป็นสำนึกของสัตว์ประหลาดแปลกหน้ามหึมา เหมือนสำนึกของช้าง สำนึกที่เรากลบฝังผ่านพ้น แต่เมื่อมันหวนกลับมา เราอาจย้อนกลับไปทำบางสิ่งที่เราไม่เคยคิดฝัน เราอาจทิ้งชีวิตที่เป็นอยู่ เพื่อเดินทางเข้าไปในอดีต เข้าไปหาความทะนุถนอมบอบบางที่เราทำมันหล่นหายไปในกาลเวลา

โลกเป็นเช่นนี้เสมอ

ยามเช้าชุ่มน้ำค้างสดชื่นไม่เคยอยู่กับเรานาน น้ำค้างจะระเหยเหือด แล้วทุกสิ่งรอบตัวเราก็แห้งผาก แม้กระหายสักเพียงใด ฝนก็ไม่ตกลงมา

เรามีชีวิตเช่นนี้เสมอ

ชีวิตที่หยั่งคาดไม่ได้ คาดเดาไม่ได้ ว่าเมื่อไหร่กันหนอ เราจึงจะหลุดออกจากความน่าเบื่อหน่ายของชีวิต เพื่อไปพบกับอีกด้านที่ก็ไม่พึงปรารถนามากพอๆกัน

เรื่องราวของชีวิตไม่เคยเรียบง่าย

มันซับซ้อนเสมอ

 

 

‘สำนึกของช้าง’ เป็นงานเขียนของนักเขียนอิตาลี ชื่อ Marco Missiroli ด้วยเรื่องราวของชายชราที่คล้ายว่ากลับมาเริ่มต้นชีวิตใหม่ด้วยการเป็นผู้ดูแลที่พักอาศัยแห่งหนึ่งในมิลาน แต่ทั้งหมดนั่นไม่ได้เกิดขึ้นเพราะเขาต้องการเริ่มต้นชีวิตใหม่ เขากลับมาตามหาบางส่วนเสี้ยวของชีวิตที่หล่นหายไปต่างหาก

แม้เนื้อหาจะสลับซับซ้อน และ ‘ซ่อน’ ความนัยระหว่างบรรทัดเอาไว้มากมายให้คุณต้องขุดค้นไขว่คว้าและ ‘รู้สึก’ ถึงชั้นบรรยากาศบางเบาเหล่านั้น แต่ นันธวรรณ์ ชาญประเสริฐ ก็แปลหนังสือเล่มนี้เป็นภาษาไทยได้งดงามนัก